Bezoek innovatieve school Niekée in Roermond

Met een grote en enthousiaste groep zijn we naar Roermond gegaan om de innovatieve school Niekée in Roermond te bezoeken. Deze school is op dit moment behoorlijk in de spotlight gezet, mede dankzij de tegenlicht-documentaire "De onderwijzer aan de macht" waarin deze school als een van de voorbeelden diende. Wij zijn hartelijk ontvangen door Sjef Drummen onderdirecteur van Niekée.


De centrale hal van Niekée

Niekée is bepaald geen traditionele school, maar men noemt het een facilitair onderwijs- en activiteitencentrum. Op deze school wordt onderwijs genoten door ruim 600 leerlingen voor leerlingen van vmbo basis en kader en de MBO richting Mediavormgeving/Art en Design. Daarnaast is er op de school vanaf augustus 2014 een nieuwe stroom opgericht Agora genaamd. Dit is een school voor leerlingen van vmbo-basisberoepsgericht t/m gymnasium. Hierop zitten nu 35 leerlingen.

Het uitgangspunt op Niekée is om leerlingen voor te bereiden op een leven lang leren.
De missie van de school is om leerlingen op te leiden tot leerenthousiaste, zelfverantwoordelijke, zelfverzekerde en democratische burgers.

Sjef Drummen heeft ons een inkijkje gegeven in het hele onderwijsproces op Niekée en Agora. Vooral de uitgangspunten van waaruit de schoolleiding met het hele team het onderwijs vormgeeft is erg inspirerend en getuigd van lef en 'omdenken'.



De werelden van Niekée

Hij stelt dat het onderwijs al vele generaties lang een tunnelvisie heeft over onderwijs en het leren van kinderen. Het stelt ons daarom niet in staat om anders te gaan denken. We zijn in het onderwijs geconditioneerd. De PISA onderzoeken wijzen uit dat Nederlandse kinderen behoorlijk hoog scoren als het gaat om het onderwijsniveau. Echter als men de PISA onderzoeken over de motivatie t.o.v. school er op naslaat blijkt dat Nederlandse kinderen als twee na laagste scoren.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat motivatie en gedragsproblemen een belangrijk item zijn in het regulier onderwijs.

Een uitspraak van Sjef Drummen: "Lesgeven op de manier van gisteren leidt niet tot vernieuwing in de toekomst" De enige zekerheid die we hebben is de onzekerheid van de toekomst.

Iedere generatie is slimmer dan de vorige. De docent zou zich moeten opstellen als de coach (Sherpa) van het kind dat slimmer is dan hijzelf.
Aangezien er één constante is, namelijk verandering is het minder van belang om een vak te leren maar om 'te leren' in de vorm van: creativiteit, lef, flexibiliteit, creëren en scheppen.
Daarom werkt men vanuit 'werelden': Arts, Spiritual, Society, Science, Ethical. Vanuit deze werelden gaat de leerling op ontdekking en stelt persoonlijke ontwikkelingsdoelen. Deze zijn flexibel en dynamisch (Agile). Inquiry based learning wordt gestimuleerd waarbij het onderzoekend denken wordt ontwikkeld. Het uitgangspunt hiervan zijn: 'The seven habits of highly effective people' van Steven Covey. Een kijk op het leven en leren die mij zeer aanspreekt.

In deze en de toekomstige tijd is er een exponentiële groei van de technologie gaande.
De kinderen moeten leren omgaan met de mogelijkheden die dit biedt. Daarom werkt men op Niekée met I-Pads en laptops voor alle leerlingen. Het zg. Data Driven learning. Het internet heeft veel meer te bieden aan inhoud en flexibiliteit dan dat men uit traditionele methodeboeken kan halen.

Sjef Drummen gaf de metafoor van de rups en de vlinder. De leerlingen zijn als vlinders, zij willen vliegen, maar het traditionele onderwijs houdt dat tegen, zorgt dat ze rups blijven.
Daarom vraagt men aan de leerlingen: "Wat wil je leren?" Dit gebeurd op basis van vertrouwen. Er is een basisafspraak met de leerlingen en hun ouders. De leerling gaat slagen op minimaal het niveau waarmee hij binnenkomt. De leerling is daar ook zelf verantwoordelijk voor. Natuurlijk coacht de docent de leerling daarbij. Wijst hem op eventuele valkuilen en wijst hem de mogelijke wegen naar dat diploma. de docent zorgt er wel voor dat alle examenstof op de een of andere manier de revue passeert, maar verder heeft de school geen boodschap aan kerndoelen en PTA's.

Op Niekée is het rooster losgelaten. Men gaat er van uit dat een vast rooster zeer ondynamisch is en daarmee dus goede ideeën en kansen onmogelijk maakt. Op de school is er een rooster per 14 dagen. De docenten beginnen iedere ochtend om 8.00 en hebben dan tot 9.00 overleg. De lessen starten om 9.00. Er is een rooster, maar de leerling kan hierbinnen bepalen hoe hij gebruikt maakt van de lessen en soms ook waar. Een leerling maakt voor zichzelf, in overleg met zijn mentor, een individueel rooster.

De leerlingen worden dus wel degelijk in hun ontwikkeling gevolgd. Al het werk kan worden gevolgd via de ELO. Daarop is ook te volgen hoeveel uur de leerling daadwerkelijk werkt voor school en waar hij dat doet.

Niekée staat voor wat men ‘het VIB-leren’ noemt. Een blijvend 100% Vertrouwen in de kwaliteit van elke leerling, brede Input die kinderen de kans geeft zoveel mogelijk te ontdekken wat het hele leven te bieden heeft en waarbij de leerling voortdurend Begeleid wordt.

De leerlingen worden intensief in het leerproces begeleid, het is mogelijk dat zij werken in kleine groepen, maar soms ook in groepen van 90 leerlingen. Er zijn in dat geval altijd 4 docenten bij de groep.


De vmbo huiskamer

Wanneer een leerling moeite heeft met zelfsturing of heeft gedragsmatige problemen, wordt er gekeken naar de oorzaak. Men gaat uit van de piramide van Maslov. Eerst moeten aan de onderste lagen voldaan zijn wil men komen tot zelfontplooiing. Gedragsproblemen geven een duidelijk signaal dat daar niet aan voldaan is, en krijgt de leerling ook op dat vlak hulp.

Op de school worden ouders ook zeer nauw betrokken in het leerproces, ook zij zijn verantwoordelijk voor de afspraken die worden gemaakt. Er zijn geen grenzen tussen de 4 milieus waarin de leerling zich begeeft: thuis, op school, op straat, in de virtuele wereld.

De docenten krijgen steun en ruimte om zichzelf te vernieuwen en te ontwikkelen. Het welbevinden van het team is niet lager geweest dan een 7,2 maar meestal een 8+.

Je moet als docent wel willen natuurlijk: Don't Fear Change, Change Fear!

Ik vond het enorm inspirerend, zeker omdat ik merk dat onze school juist steeds meer vanuit 'angst' voor de inspectie handelt en weinig zelfvertrouwen meer heeft in de kwaliteit. 

Ik voel er al zeer lang voor om de digitale middelen meer te omarmen om daarmee veel meer flexibiliteit te hebben in de vormgeving van de lessen. 
Ook het idee van een flexibel rooster spreekt mij enorm aan. Dat, wanneer je een goed idee hebt dat wellicht samen met een paar collega's via een Daily Scrum mogelijk kan maken op korte termijn. 

Voor mij herontwerp heeft het niet direct tot nieuwe ideeën geleid maar wel tot meer bevestiging dat het belangrijk is om leerlingen bewust te laten worden van hun eigen talenten en innerlijke motivatie om iets te leren. Ik hoop dat ik dat kan meenemen in mijn ontwerp, maar ook voor LA5 heeft het zeker inspiratie gegeven. 

Ik heb mijn bezoek met collega's besproken, waarvan een aantal ook bij de meet up van de tegenlicht-documentaire was. Zij waren zeer geïnteresseerd en zouden ook graag een bezoek willen brengen. 

https://vimeo.com/75561643