SWOT Analyse Scenario Non-Cognitief/ Gepersonaliseerd

Toelichting op enkele organisatorische aspecten van deze analyse

Het aspect Non-cognitie past zeer goed bij de holistische uitgangspunten van de school. Het onderwijs gaat uit van de totale ontwikkeling (hart, hoofd en handen) van het kind en hen te steunen en stimuleren in hun ontwikkeling tot vrije en moreel verantwoordelijke individuen die bekwaam zijn en vaardig om hun idealen na te streven. Een harmonieuze persoonlijkheidsvorming is datgene wat de vrijescholen van oudsher nastreven.

Ook het leren in verbondenheid met de buitenwereld en het streven naar duurzaamheid, zowel t.a.v. het leren als de ontwikkeling van de maatschappij hierin staat centraal.

In dit scenario is de organisatie content dat de Centrale Examens zijn afgeschaft. De integrale ontwikkeling van het kind stond altijd al voorop en en de invoering van de examens heeft het vrijeschoolonderwijs destijds geen goed gedaan. Het lerarenteam van de school juicht deze ontwikkeling daarom toe.

De school gaat ervan uit dat leren een creatief proces is en de leerstof een middel is, geen doel op zich. Bij de invoering van het projectmatig onderwijs moeten we er dan ook voor waken dat dit principe gehandhaafd blijft. Dat we de leerlingen niet inzetten voor een project omdat de maatschappij de leerlingen in die richting nodig heeft, maar dat de leerling zich ontwikkelt aan het project, en dat de leerling hierdoor zich vormt voor de maatschappij van de toekomst.

Het onderwijs gaat uit van de persoonlijke ontwikkeling van leerlingen, maar wel samen in de samenleving. We moeten ervoor waken dat we in verbinding blijven met elkaar, de pedagogische driehoek gewaarborgd is, maar ook de verbondenheid tussen leerlingen onderling een plaats blijft houden door het handhaven van mentorklassen en gezamenlijke activiteiten (N.N., 2015).

Er zal een grote stap gezet moeten worden van het traditionele vrijeschoolleerplan naar project-gestuurd onderwijs. Het het curriculum zal zodanig herschreven moeten worden dat de ontwikkelingsdoelen geborgd zijn. Er zal afstand genomen worden van het klassikale traditionele periode-onderwijs. De oorspronkelijke doelstellingen hiervan zijn goed te herschrijven naar de projecten.  De collega’s geven aan dat het een groot pluspunt is wanneer de buitenwereld veel meer betrokken wordt bij het onderwijs, een aspect dat in niet goed zichtbaar was in de school.

De snelle ontwikkeling en toepassing van moderne media vragen wel een flinke stap in de ontwikkeling van de organisatie en het personeel. Het zal vragen om flinke aanpassingen in het gebouw, en een financiële injectie hierin.

Maar nog belangrijker, het vraagt om een enorme bijscholing van het personeel, niet alleen ten aanzien van de moderne media zelf maar vooral ook ten aanzien van de kijk op digitalisering voor het onderwijs. Uit gesprekken met collega’s blijkt dat er grote verschillen zijn in de visie op het gebruik van nieuwe media.

In de vrije school zijn er nog een behoorlijk aantal werknemers die (deels terecht) nieuwe media vooral als negatieve kracht zien voor de ontwikkeling van kinderen. De gevaren van robotisering en nieuwe media moet ook zeker aandacht krijgen in het onderwijs. Echter, het besluit van de school om gebruik te maken van VAR, Big Data en learning analytics maakt dat het personeel hiermee goed moet leren om te gaan, zodat de valkuilen die er ook op de loer liggen bewust vermeden kunnen worden.

Deze nieuwe media blijven een middel, geen doel op zich. Andere middelen en didactische werkvormen zoals kunstzinnige werkvormen moeten niet uit het oog verloren worden. De ontwikkeling van creativiteit en kunstzinnigheid zal bewust een plaats moeten krijgen binnen de projecten (Zwanenberg, 2015).

Voor de organisatie is het van belang dat de verandering van beleid richting non-cognitief / gepersonaliseerd vraagt om een grote herinrichting van het onderwijs. Hiervoor is het nodig dat een goede change-agent ingezet wordt, die kijk heeft op innovatieprocessen, het managent kan adviseren vanuit onderzoek, het begeleiden van collega’s in het verandertraject (Stephan, 2016).  

Bronnen:

N.N. (2015). Werkdocument vrijeschoolonderwijs Nederland. Bond van Vrije Scholen. Driebergen.
Stephan, D. (2016). Innovatie Analyse. Novalis College. Eindhoven.
Zwanenberg, F. (2015). Inspiratieboekje Vrijeschoolse mediapedagogiek. Vrijeschool Pabo. Leiden.